سبک زندگی اسلامی

در قرآن کریم عنایت ویژه ای به فراگیری علمّ و تفقّه و تدبّر شده است

:«مشتقات «علم»779 بار،«عقل» 4بار،«فقه»20بار،«فکر»18بار،

«ذکر»274بار،«تدبّر»4بار،و«لبّ»16بار آمده است».

«عقل»نعمتی است که خداوند به انسانها (به استثنای دیوانگان و...)ارزانی داشته،و«تعقّل»نکردن در این دنیا انسان را در آخرت سرافکنده خواهد کرد چنانکه عدّه ای از جهنّمیان «عدم تعقّل» را سبب ورودشان به «آتش» می دانند:«لوکنّا نسمع أو نعقل ما کنّا فی أصحاب السّعیر» 

در سوره «زمر» خداوند متعالﷻ «بندگان» خویش را کسانی می داند که صاحبان عقلند و بهترین سخنان را بعد از گوش فرا دادن پیروی می کنند:«فبشرّ عباد الّذین یستمعون القول فیتبعون أحسنه أولئک الّذین هداهم الله و أولئک هم اولو الالباب» 

خداوند ﷻ در سوره آل عمران صاحبان عقل را کسانی معرّفی می کند که خداوند را در تمامی حالات به یاد می آورند و در خلقت آسمان ها و زمین «تفکّر» می کنند. 

در سوره ذاریات سیرآفاقی و انفسی بیان شده است:«وفی الأرض آیات للموقنین و فی أنفسکم أفلا تبصرون» 

-روایات

أمیر المؤمنین ع فلسفه بعثت پیامبران را آشکار کردن گنجینه های عقل انسان ها می داند: 

ویثیروا لهم دفائن العقول 

در روایتی پیامبرأعظم ص می فرمایند عقل وسیله ای است که بوسیله آن انسان حق و باطل را تشخیص داده و از هم جدا می کند: العقل نور فی القلب یفرق به بین الحق و الباطل 

در روایتی دیگر عقل را به چیزی معنا کرده اند که بدان وسیله خداوندعبادت می شود العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان  عقل وتعقّل را هم می توان منبعی برای سیر آفاقی دانست هم منبعی برای سیر انفسی،

 در روایاتی که از اهل بیت ع به ما رسیده است نیز به این نکته اشاره شده است که با عقل هایتان خدا را تصدیق کنید ، شاید منظور از این امر همان توجّه به ماورای عقل باشد که توسط عقل صورت می گیرد و همان سیر آفاقی است: « بالعقول یعتقد التصدیق بالله  

امیر المومنین ع می فرمایند:هرگاه خداوند خیر بنده اش را بخواهد،خردی استوار به او می بخشد:« إذا أراد الله بعبد خیرا منحه عقلا قویما  و نیز فرموده اند ارزش هر انسانی خردمندی اوست: قیمه کلّ امرء عقله .

منابع:

- ملک،10

  - زمر،17و18

  - آل عمران،190و191.

  - ذاریات 20و 21

  - نهج البلاغه،خطبه 1،ص43.

  - حسن بن ابى الحسن دیلمى، إرشاد القلوب، دو جلد در یک مجلد، انتشارات شریف رضى، 1412 هجرى قمرى‏ 1،ص198

شیخ صدوق، معانی الأخبار، انتشارات جامعه مدرسین قم، 1361 هجرى شمسی،ص240

  - شیخ صدوق، التوحید، یک جلد، انتشارات جامعه مدرسین قم، 1398 هجرى قمرى (1357 شمسى ص40.

  - عبدالواحد بن محمد تمیمى آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، یک جلد، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم، 1366 هجرى شمسی، ص50.

  - غرر الحکم،ص50

 نویسنده: سلطان علی نایبی